Portret Juliusza Słowackiego wykonany przez Ewelinę Antoniak - absolwentkę naszej szkoły

Najsławniejszy – obok Adama Mickiewicza i Zygmunta Krasińskiego – wieszcz romantyzmu urodził się 4 września 1809 roku, w Krzemieńcu na Wołyniu. Od dzieciństwa obracał się w kręgu intelektualnej elity Krzemieńca, a potem Wilna. Jego matka – Salomea z rodu Januszewskich, wyszła za mąż bardzo młodo, w wieku 17 lat, a jako osoba o wielkiej kulturze osobistej, pełna ogłady towarzyskiej, szeroko udzielała się w gronie przyjaciół, prowadząc intelektualne i błyskotliwe dyskusje w swoim salonie literackim; czytała też francuskie dzieła. Ojcem był Euzebiusz Słowacki – nauczyciel wymowy w Liceum Krzemienieckim; w latach 1811-1814 profesor literatury polskiej Uniwersytetu Wileńskiego.
Nagła śmierć ojca na skutek gruźlicy i powtórne małżeństwo matki (17 sierpnia 1818 r.) z wdowcem, profesorem Augustem Becu, członkiem władz Uniwersytetu Wileńskiego współpracującym z Rosjanami, wywarły wielki wpływ na ośmioletniego wówczas chłopca. Jako pracownik senatora Nowosilcowa Becu był uważany za zdrajcę polskiego narodu i stał się pierwowzorem negatywnej postaci służalca Rosji – Doktora – w III cz. Dziadów Mickiewicza. Mickiewicz przebywał wówczas w więzieniu w klasztorze ojców bazylianów i jednoznacznie uznał Becu za szpiega oraz wroga Polski. Młodszy poeta miał o to do niego później pretensje, gdyż uważał, że jednostronne przedstawienie ojczyma jest dla rodziny krzywdzące. Owe zdarzenie było zarzewiem konfliktu obu poetów.
Po ślubie rodzina z Juliuszem oraz dwiema córkami Becu z pierwszego małżeństwa - Aleksandrą i Hersylią – przeniosła się na stałe do Wilna. 1 września 1819 roku Słowacki rozpoczął naukę w Gimnazjum Wileńskim. Pani Salomea wkrótce straciła kolejnego męża. Dnia 7 września 1824 roku piorun śmiertelnie raził ojczyma poety, który zmarł podczas drzemki w mieszkaniu przy ul. Zamkowej 7.
Wielki twórca fascynował się również filozofią. W czerwcu 1842 roku Naterre pod Paryżem z inicjatywy Andrzeja Towiańskiego, powstało Koło Sprawy Bożej do którego Słowacki wkrótce przystąpił. Spotykał się wówczas z Mickiewiczem, ponieważ obaj należeli do tej samej organizacji. Jednak nie byli długo jej członkami, ponieważ obaj należeli do tej samej organizacji. Jednak nie byli długo jej członkami, ponieważ wystąpili przeciwko regułom towiańczyków, m.in. zakazowi czy uległości wobec Rosji. Słowacki opuścił Koło w listopadzie 1843 r. i sformułował swoją własną filozofię zwaną genezyjską. Jej postulaty przedstawia w kolejnych dziełach: Genesis z Ducha, Księciu niezłomnym, Księdzu Marku, Śnie srebrnym Salomei oraz w eposie historycznym Król Duch.
Październik 1848 roku to okres nawrotu nieuleczalnej wówczas choroby - gruźlicy, na którą cierpiał i zmarł jego ojciec. Poeta wyruszył jednak do ogarniętej powstaniem Wielkopolski, chcąc wziąć udział w walkach. Nie udało mu się jednak dotrzeć do oddziałów powstańczych, więc spotkał się tylko ze swoją matką (jak się potem okazało - po raz ostatni) we Wrocławiu. Możemy wyobrazić sobie, ile dramatycznego wzruszenia zawierała ta pierwsza po niemal dwudziestu latach, bezpośrednia rozmowa matki z synem.
Poeta powrócił do Paryża, a stan jego zdrowia gwałtownie się pogorszył. Śmierć nastąpiła w Paryżu, we wtorek, dnia 3 kwietnia 1849 roku. „Na pogrzebie 30 było ziomków – pisał do Stanisława Egberta Koźmiana nieobecny wówczas we Francji Zygmunt Krasiński - nikt głosu nie zabrał, nikt nie uczcił choćby słowem jednym pamięci największego mistrza rymów polskich”. A w liście do innego adresata dodawał: „Zresztą mów nie trzeba człowiekowi, którego imię przetrwa dopóki języka polskiego stanie”.
Kiedy 14 czerwca 1927 roku otwarto grób na cmentarzu Montmartre, znaleziono brązowy proch, dwa piszczele i czaszkę z puklem włosów nad ogromnymi oczodołami. Ten proch, kości i włosy zamknięto w hebanowej skrzynce, owinięto biało-czerwonym sztandarem. Karawan zaprzężony w sześć białych koni wiózł ją przez obojętne ulice paryskie. Na nabożeństwo w kościele Wniebowstąpienia przybył prezydent Republiki Francuskiej, arcybiskup Paryża i cały dyplomatyczny korpus. Potem przewieziono prochy do Cherbourga: w porcie czekała kanonierka „Wilia”. Blada ze wzruszenia załoga salutowała wnoszoną na pokład trumnę. Skończyły się opracowane starannie w ataszatach kulturalnych gesty. Wracał do kraju. 25 czerwca statek przybił do warszawskiej przystani. Na moście Poniatowskiego, na wybrzeżu, na stokach skarpy czerniło się nieprzeliczone mrowie ludzkie. Okryty purpurą karawan czekał przy pomoście. W ciszy tak zupełnej, jakby cała stolica wstrzymywała oddech, poeci znosili Trumnę ze statku.
Ta cisza zalała, zgasiła w pamięci świadków zgiełk niedawnych sporów o Prochy: do jakich honorów mają one prawo i kto przy nich będzie najpierwszy.

Kalendarium życia i twórczości

Opracowano na podstawie publikacji: Balladyna. Lektura z opracowaniem. Wydawnictwo IBIS, Konin 2019, str. 197-203.